Kayıtlar
Zehirli Mantar Çeşitleri
Zehirli mantar türleri nelerdir .Bir mantarın zehirli olduğunu nasıl anlayabiliriz?Zehirli mantarları kolayca tanımak için pratik ayrım noktaları yoktur Bu nedenle iyi tanınmayan, yabani, bilinmeyen mantarların yenmemesi gerekir Önerimiz .
* Ellendiğinde sararan çayır mantarlarından (Agaricus türleri);
* DDT, turp kokusunda olan orman mantarlarından (Hebeloma, Inocybe, Cortinarius türleri);
* Annulusu ve volvası olan Amanita türlerinden kesinlikle uzak durmanızdır.
Ağulu Mantar
Ağulu mantar (Omphalotus olearius), Omphalotaceae familyasından zehirli bir mantar türü. Türkiye’de yetişen “Cüce kız, Meşe mantarı, Horoz mantarı” gibi isimlerle de tanınan Cantharellus cibarus ile karıştırılabilir. Fakat bu tür daha yumurta sarısı renkli, üzeri yağlımsı gibi, lamellerinin çatallı ve aralarının birleşmiş olmasıyla ayırt edilir.
Şapkası, 7–10 cm, konveks (dış bükey), sonra huni biçimli, üst yüzeyi portakal sarısı, ipek gibi parlak, dalgalı, yaşlılarda portakalımsı-kahverenklidir. Lameller, değişik uzunluklarda, eşit değil, sık, yaklaşık 5–6 mm. eninde, ince, sapa dekurrent olarak bağlanır. Sarımsı turuncu renkli, parlak, kenarları akut, genellikle diğer kısımlara rağmen daha koyudur. Taze mantarlarda lameller üzerinde biriken spor tozları, çoğu kez karanlıkta parlar, mantarın ingilizcesi o yüzden Jack-o Lantern’dir. Sapı 7-15 x 1–2 cm. olup, silindirik, dibe doğru biraz incelerek devam eder, şapkaya doğru çoğu kez eksantrik (Dışa doğru genişleyen) olarak bağlı, sıkı yapılı, içi dolu, lifsi, lamellerle aynı renktedir. Bu mantar, yaz başından sonbahar sonlarına kadar özellikle yapraklı ağaçların kütükleri üzerinde gruplar halinde ortaya çıkar. Özellikle zeytin ağaçları üzerinde bu mantarı görmek mümkündür.
Bu mantar nedeniyle oluşan zehirlenme olaylarında belirtiler, sindirimden sonra 30 dakika ile 3 saat arasında ortaya çıkar. Ağır ve şiddetli mide bulantısı, kusma, ishal ve karın ağrıları tipik belirtilerdir. Bunun yanı sıra, terleme, tükürük, gözyaşı ve bronş salgılarında artma, bronkospazm, miyozis, görme bulanıklığı, hipotansiyon ve bradikardi gibi belirtiler görülür. Bu mantar, İzmir, Manisa, Bursa, Çanakkale, Balıkesir, Elazığ gibi illerde yetişen yaygın bir türdür. Zehirlenmesi genelde ölümcül değildir.
Yalancı Dede Mantarı
Tehlikeli ve öldürücü bir mantardır Halk arasında “dede mantarı” olarak bilinen yenilebilir mantarlar ile karıştırılabilir.Şapka, 3,5 cm çapında küremsi, biraz dışbükey, mantar olgunlaştıkça düzlemsel bir hal alır Kenarları ince olup, eğik değildir Kutikül yapışık kurudur Şapkanın merkezinde konsantrik durumlu kestane renkli pullar bulunması tipik olup, şapkanın rengi kırmızımsıdır.Lameller; sıkça dizilidirler, 5-10 mm genişlikte, nazik ve sapa kadar ulaşır Renk beyazımsıdır Sap; 3×06 cm, şapkadan ayrılabilir Bazen üstte ve altta biraz daralabilir, sap lamellerin altında vazo gibidir saplarında ortaya yakın yerbir yerde annulus bulunmaktadır Fakat bu annulus mantar yaşlandıkça kaybolur Kalıcı değildir.Yazın ve sonbaharda, havuz kenarlarında, parklarda, yol kenarlarında, otların arasında, yaprak altlarında bulunur Genellikle bol yağışlı mevsimlerde çayırlarda görülür Falloides zehirlenmesi tipine yol açan amatoksinleri ihtiva eder.Bu mantar nedeniyle oluşan zehirlenme olaylarında belirtiler, 6-24 saat sonra ortaya çıkar Bu belirtiler, karın ağrıları, bulantı, kusma ve ishal şeklindedir Zehirlenmede önce kısa bir hafifleme görülür, sonra ağrılar tekrarlar, karaciğer görevini yapamaz hale gelir Ayrıca böbrekler zayıflar Sonuçta komadan sonra genellikle ölüm gelir Şu ana kadar yalnızca Bursa yöresinde görülmüştür
Sinek mantarı
Sinek mantarı (Amanita muscaria), Gelin mantarı olarak da bilinen, Amanitaceae familyasından zehirli ve halüsinojen bir mantar türüdür İbotenik asit, müsimol gibi zehirli bileşikler içerir ve Pantherina sendromu zehirlenmesine yol açar Yarattığı delilik krizleri 4-6 saat sürer Bu mantardan etkilenenlerde; ruh halinin değişmesi, (keyifli veya kaygılı durum), nedensiz gülme, hayal görme, konuşma güçlüğü, kas spazmları, görme ve işitme bozukluğu, yorgunluk gibi belirtiler görülür Bu mantardan zehirlenmelerde ölüm olayı nadirdir, özellikle küçük çocuklarda tehlikeli olabilmektedir
Parlak kırmızı ve turuncuya renklerde olabilir Diğer amanita türleri gibi beyaz renkli, yumurta şeklinde bir kapsülden çıkar, genelde üzerindeki zar’ın kalıntılarından kaynaklanan beyaz noktalar taşır
Avrupa’da sinek mantarının şans getirdiğine inanılır Ortaçağ’da üzerine konan sinekleri sersemletip boğduğu için bu mantarın suyu sineklerden korunmak için kullanılmıştır Etimolojik açıdan incelendiği zaman Yunancada amanitai “detaysız mantar”, musc ise sinek anlamına gelir Bu mantar her zaman insanların ilgisini çekmiş, süslemelerde, çocuk kitaplarında kırmızı renkli beyaz benekli sevimli bir mantar olarak resmedilmiştir Sibirya’da şamanlar tarafından çeşitli amaçlarla kullanıldıkları, Vikinglerin de bir yeri işgal etmeden önce cesaret vermesi için bu mantarı yedikleri bilinmektedir Şamanlar ayinlerini düzenlemeden önce bu mantarlardan yerler ve uykuya yatarlar Mantarın getirdiği uyku hali ve halüsinojenik etkilerle gördükleri rüyaları anlatarak kehanette bulunurlarAyrıca ünlü oyun Mario’nun mantarının bu mantar türünden esinlendiği bilinmektedir
Alt Türler
Amanita muscaria var alba beyazdır, ve Kuzey Amerika’ya hastır
Amanita muscaria var americana sarı ve sarı-turuncu arası renktedir
Amanita muscaria var formosa Avrupa’ya astır, rengi sarı ve turuncudur
Amanita muscaria var guessowii Kuzey Amerika’nın kuzey bölümünde bulunur, şapkasının ortası kırmızımsı turuncu kenarları sarıdır
Amanita muscaria var persicina Pembe ve kavuniçi renktedir
Amanita muscaria var regalis Koyu kahverengidir Artık farklı bir tür olarak değerlendirilmektedir (Amanita regalis)
Ölüm Meleği
Yukardaki Resmi görülen mantar, ülkemizdeki ölümcül mantar zehirlenmelerinin neredeyse % 95′inden sorumlu, son derece zehirli ve tehlikeli bir mantardır. ülkemizdeki zehirli mantar ölümlerinin baş sorumlusudur. 1994 yılı Kasım ayında, İstanbul’da seri zehirlenmelere yol açmış ve 20′den fazla insanımızın ölmesine neden olmuştur.
Bu mantara yaz başlarında ve sonbahar aylarında ormanlarda çok sık rastlanır. Zehirli olmayan çayır mantarlarına benzetildiğinden insanlar kolayca yanılabilmektedir. Mantarın içerdiği amanitin maddesi, sindirildikten 8-12 saat sonra ilk belirtilerini gösterir ve karaciğer-böbrek metabolizmasını yok eder. Zehirine karşı henüz bir ilaç geliştirilememiştir. Bu mantarın bir kişiyi öldürmesi için 20-25 gram tüketilmesi yeterli olmaktadır. BU MANTARDAN KESİNLİKLE UZAK DURUNUZ…
Mantar zehirlenmelerinde ilk belirtiler nelerdir?
Son günlerde İstanbul’da mantar zehirlenmesi nedeniyle hastanelere başvuran hastaların sayısında belirgin bir artış görülüyor.
Haydarpaşa Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi ile Dr. Lütfi Kırdar Kartal Eğitim ve Araştırma Hastanelerine toplam 24 kişinin başvurduğu, bunlardan 13’ünün tedavisinin devam ettiği , 2’sinin de yapılan tüm müdahalelere rağmen yaşamını kaybettiği bildirildi.
Peki Mantar zehirlenmesinin belirtileri neler?
İstanbul Sağlık Müdürlüğü’nden bu konuda yapılan açıklamada doğada kendiliğinden yetişen mantarların bir kısmının çok zehirli olduğu belirtilerek, zehirli mantarların türlerine göre, zehirlenme tablosunun farklı olduğu vurgulandı.
ZEHİRLENME BELİRTİLERİ
Zehirlenme hali 3 dakika ile 3 saat arasında görülebiliyor. Zamanında müdahale edilmezse hasta kalp veya solunum durması ile ölüyor. Bazı mantarların da karaciğer üzerine toksik etkisi bulunuyor. Bu türlerde zehirlenme 6- 15 saat içerisinde görülüyor.Yüzde 70 oranında ölüme neden oluyor. Zehirli mantarların bir kısmı da hemoliz yapıyor.Yani kanı eritiyor. Bu tür zehirlenmelerde rahatsızlıklar, 24 saat sonra ortaya çıkıyor ve yüzde 20’si öldürücü oluyor.
Mantardan zehirlenen kişilerde mantar cinsine göre değişen bulantı, kusma, sulu veya kanlı ishal, karın ağrısı, adale krampları, terleme, gözyaşı ve tükürük ifrazatında çoğalma, görmede bulanıklık, baş dönmesi, dikkatte dağılma, sendeleme, ruhsal değişiklik, hareketlerde zorluk, uyuklama hali, uyanıkken hayal görme, tansiyon düşüklüğü, şiddetli ağrı, bayılma, nöbet, koma gibi belirtiler görülüyor.
İlk belirti görüldüğü andan itibaren hiç vakit geçirilmeden sağlık kuruluşlarına başvurulması gerekiyor.
DİKKAT ZEHİRLENME HATTI
Sağlık sorunları ve zehirlenmelerle ile ilgili olarak, 24 saat ücretsiz hizmet veren 114 nolu telefon aranabiliniyor. Zehirlenme belirtilerinden herhangi biri ortaya çıktığında ya da şüphelenildiğinde 112 Acil Sağlık Hizmetleri’ne bağlı ambulanslar aranarak, yardım istenmesi gerekiyor.
* Ellendiğinde sararan çayır mantarlarından (Agaricus türleri);
* DDT, turp kokusunda olan orman mantarlarından (Hebeloma, Inocybe, Cortinarius türleri);
* Annulusu ve volvası olan Amanita türlerinden kesinlikle uzak durmanızdır.
Şapkası, 7–10 cm, konveks (dış bükey), sonra huni biçimli, üst yüzeyi portakal sarısı, ipek gibi parlak, dalgalı, yaşlılarda portakalımsı-kahverenklidir. Lameller, değişik uzunluklarda, eşit değil, sık, yaklaşık 5–6 mm. eninde, ince, sapa dekurrent olarak bağlanır. Sarımsı turuncu renkli, parlak, kenarları akut, genellikle diğer kısımlara rağmen daha koyudur. Taze mantarlarda lameller üzerinde biriken spor tozları, çoğu kez karanlıkta parlar, mantarın ingilizcesi o yüzden Jack-o Lantern’dir. Sapı 7-15 x 1–2 cm. olup, silindirik, dibe doğru biraz incelerek devam eder, şapkaya doğru çoğu kez eksantrik (Dışa doğru genişleyen) olarak bağlı, sıkı yapılı, içi dolu, lifsi, lamellerle aynı renktedir. Bu mantar, yaz başından sonbahar sonlarına kadar özellikle yapraklı ağaçların kütükleri üzerinde gruplar halinde ortaya çıkar. Özellikle zeytin ağaçları üzerinde bu mantarı görmek mümkündür.
Bu mantar nedeniyle oluşan zehirlenme olaylarında belirtiler, sindirimden sonra 30 dakika ile 3 saat arasında ortaya çıkar. Ağır ve şiddetli mide bulantısı, kusma, ishal ve karın ağrıları tipik belirtilerdir. Bunun yanı sıra, terleme, tükürük, gözyaşı ve bronş salgılarında artma, bronkospazm, miyozis, görme bulanıklığı, hipotansiyon ve bradikardi gibi belirtiler görülür. Bu mantar, İzmir, Manisa, Bursa, Çanakkale, Balıkesir, Elazığ gibi illerde yetişen yaygın bir türdür. Zehirlenmesi genelde ölümcül değildir.
Parlak kırmızı ve turuncuya renklerde olabilir Diğer amanita türleri gibi beyaz renkli, yumurta şeklinde bir kapsülden çıkar, genelde üzerindeki zar’ın kalıntılarından kaynaklanan beyaz noktalar taşır
Avrupa’da sinek mantarının şans getirdiğine inanılır Ortaçağ’da üzerine konan sinekleri sersemletip boğduğu için bu mantarın suyu sineklerden korunmak için kullanılmıştır Etimolojik açıdan incelendiği zaman Yunancada amanitai “detaysız mantar”, musc ise sinek anlamına gelir Bu mantar her zaman insanların ilgisini çekmiş, süslemelerde, çocuk kitaplarında kırmızı renkli beyaz benekli sevimli bir mantar olarak resmedilmiştir Sibirya’da şamanlar tarafından çeşitli amaçlarla kullanıldıkları, Vikinglerin de bir yeri işgal etmeden önce cesaret vermesi için bu mantarı yedikleri bilinmektedir Şamanlar ayinlerini düzenlemeden önce bu mantarlardan yerler ve uykuya yatarlar Mantarın getirdiği uyku hali ve halüsinojenik etkilerle gördükleri rüyaları anlatarak kehanette bulunurlarAyrıca ünlü oyun Mario’nun mantarının bu mantar türünden esinlendiği bilinmektedir
Alt Türler
Amanita muscaria var alba beyazdır, ve Kuzey Amerika’ya hastır
Amanita muscaria var americana sarı ve sarı-turuncu arası renktedir
Amanita muscaria var formosa Avrupa’ya astır, rengi sarı ve turuncudur
Amanita muscaria var guessowii Kuzey Amerika’nın kuzey bölümünde bulunur, şapkasının ortası kırmızımsı turuncu kenarları sarıdır
Amanita muscaria var persicina Pembe ve kavuniçi renktedir
Amanita muscaria var regalis Koyu kahverengidir Artık farklı bir tür olarak değerlendirilmektedir (Amanita regalis)
Bu mantara yaz başlarında ve sonbahar aylarında ormanlarda çok sık rastlanır. Zehirli olmayan çayır mantarlarına benzetildiğinden insanlar kolayca yanılabilmektedir. Mantarın içerdiği amanitin maddesi, sindirildikten 8-12 saat sonra ilk belirtilerini gösterir ve karaciğer-böbrek metabolizmasını yok eder. Zehirine karşı henüz bir ilaç geliştirilememiştir. Bu mantarın bir kişiyi öldürmesi için 20-25 gram tüketilmesi yeterli olmaktadır. BU MANTARDAN KESİNLİKLE UZAK DURUNUZ…
Mantar zehirlenmelerinde ilk belirtiler nelerdir?
Son günlerde İstanbul’da mantar zehirlenmesi nedeniyle hastanelere başvuran hastaların sayısında belirgin bir artış görülüyor.
Haydarpaşa Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi ile Dr. Lütfi Kırdar Kartal Eğitim ve Araştırma Hastanelerine toplam 24 kişinin başvurduğu, bunlardan 13’ünün tedavisinin devam ettiği , 2’sinin de yapılan tüm müdahalelere rağmen yaşamını kaybettiği bildirildi.
Peki Mantar zehirlenmesinin belirtileri neler?
İstanbul Sağlık Müdürlüğü’nden bu konuda yapılan açıklamada doğada kendiliğinden yetişen mantarların bir kısmının çok zehirli olduğu belirtilerek, zehirli mantarların türlerine göre, zehirlenme tablosunun farklı olduğu vurgulandı.
ZEHİRLENME BELİRTİLERİ
Zehirlenme hali 3 dakika ile 3 saat arasında görülebiliyor. Zamanında müdahale edilmezse hasta kalp veya solunum durması ile ölüyor. Bazı mantarların da karaciğer üzerine toksik etkisi bulunuyor. Bu türlerde zehirlenme 6- 15 saat içerisinde görülüyor.Yüzde 70 oranında ölüme neden oluyor. Zehirli mantarların bir kısmı da hemoliz yapıyor.Yani kanı eritiyor. Bu tür zehirlenmelerde rahatsızlıklar, 24 saat sonra ortaya çıkıyor ve yüzde 20’si öldürücü oluyor.
Mantardan zehirlenen kişilerde mantar cinsine göre değişen bulantı, kusma, sulu veya kanlı ishal, karın ağrısı, adale krampları, terleme, gözyaşı ve tükürük ifrazatında çoğalma, görmede bulanıklık, baş dönmesi, dikkatte dağılma, sendeleme, ruhsal değişiklik, hareketlerde zorluk, uyuklama hali, uyanıkken hayal görme, tansiyon düşüklüğü, şiddetli ağrı, bayılma, nöbet, koma gibi belirtiler görülüyor.
İlk belirti görüldüğü andan itibaren hiç vakit geçirilmeden sağlık kuruluşlarına başvurulması gerekiyor.
DİKKAT ZEHİRLENME HATTI
Sağlık sorunları ve zehirlenmelerle ile ilgili olarak, 24 saat ücretsiz hizmet veren 114 nolu telefon aranabiliniyor. Zehirlenme belirtilerinden herhangi biri ortaya çıktığında ya da şüphelenildiğinde 112 Acil Sağlık Hizmetleri’ne bağlı ambulanslar aranarak, yardım istenmesi gerekiyor.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder