Melaninin kimyasal kompozisyonu nedir ve vücudumuzda nasıl üretilir?

Melaninin kimyasal kompozisyonu nedir ve vücudumuzda nasıl üretilir?

Deri, göz, saç ve kıl gibi yapılarda, kan ve idrar gibi çeşitli vücutsal sıvılarda bulunan renk molekülleri, pigment olarak biliniyor. Melaninler ise, göz, saç ve deri gibi yapılarda bulunan endojen (içte bulunan) pigmentler. Balıklar, amfibiler (ikiyaşamlılar) ve sürüngenlerde, melanin pigmenti granülleri içeren “melanofor” adı verilen yapılar bulunur. İnsanda ise bu görev, melanozom adı verilen bir hücre içi organele aittir. Pigment taşıyan tüm canlılarda, başlıca iki tip melanin bulunuyor: siyah/kahverengi renkli eumelanin ve kırmızımsı renkteki feomelanin.
Derimizde, “melanosit” adı verilen özelleşmiş hücreler bulunur. Bu hücrelerin görevi, hipofiz bezinden salgılanan MSH (Melanosit Uyarıcı Hormon) tarafından uyarıldıklarında melanin sentezlemektir. Melanositler, embriyoda sinir dokunun gelişimden sorumlu olan nöral krest hücrelerinden farklılaşarak oluşurlar. Bu nedenle, melanositlerin sinir hücreleri ile kökendeş olduklarını söyleyebiliriz.

Diğer birçok kimyasal molekülde olduğu gibi melanin sentezinde de birden fazla gen bölgesi iş görür. Melanin eks...liği nedeniyle görülen albinizm sendromunun farklı tiplerinin oluşu da, melanin sentezinde birden fazla basamak olduğunun bir göstergesi sayılabilir.
Melaninin en önemli yapı taşı, tirozin amino asitidir. Bu amino asidin, tirozinaz enzimi kontrolünde “Dopa” molekülü ile birleşmesi sonucunda, melanin sentezinde gerekli olan ve “Dopakinon” adı verilen monomerler (yapıtaşları) sentezlenir. Daha sonra Dopakinon molekülünden, ihtiyaca göre, farklı sentez basamakları ile eumelanin veya feomelanin sentezi gerçekleşir.
Melanositler tarafından sentezlenen melanin, komşu deri ve kıl hücrelerine gönderilir. Hücrenin diğer bir organeli olan lizozomlar yardımıyla “keratinosit” olarak bilinen deri hücrelerine geçen melanin granülleri, bulundukları hücrenin çekirdeğini güneşin zararlı radyasyon etkisinden korumak amacıyla çekirdeğe yakın bir bölgede konumlanır. Bu korumanın etkinliğini arttırmak için, özellikle vücudun dış yüzeyini kaplayan epitel hücreleri, melanin bakımından oldukça zengindir.