Türkiye'de yaşayan etnik gruplar

Türkiye etnik gruplar haritası

Türkiye'de etnik grupların varlığı Osmanlı'ya dayanmakla birlikte, Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulmasıyla Türk kimliğinde tüm etnik gruplar birleşmiştir. Ancak 1980'lerden sonra etnik kimlik kavramı görece daha popüler hale gelmiştir.

Türkiye'de sayıları 10.000lerle ifade edilen Almanlar gibi milletten insanlar da geçici veya kalıcı oturma izni ile yaşamaktadır. Bu gruplar Türkiye'nin yerli halklarından sayılmadığından listeye dahil edilmemiştir.

Türkiye'deki Etnik Gruplar ve Özellikleri

Etnik Grup	Bilgi
Türkler	Kökenleri Orta Asya'ya dayanan, Türkmen-Oğuz boylarından geldiği tahmin edilen ve Anadolu Türkçesini konuşan halktır. Yörük, Manav, Türkmen, Terekeme, Karapapak, Muhacir, Azeri, Pomak gibi etnolografik adlar alabilir. Bunun dışında Osmanlı topraklarından gelen Tatarlar ile Gagavuzlar Türk etnisitesi içerisine girer. Bir kısım Türkler de SSCB'nin kurulmasıyla Orta Asya ve Rusya içlerinden gelmiş Özbek, Kırgız, Kazak, Uygur gibi Türklerdir.Toplam Türk nüfusu 55-60 milyon civarındadır. Bunlardan 4 milyon kadarı Tatar, 2 milyon kadarı Azeri Türkü'dür. Dış Türkler olarak tanımlanan Türkler (Kazak, Uygur vb.) ise 1 milyon civarında nüfusa sahiptir. Anadolu Türkü olarak tanımlanabilecek kısım 35 milyon olup 10 milyonu muhacır olarak tanımlanan ve Balkanlar'dan geri gelmiş Türklerdir. Türk etnisitenin %50'si hanefi, %30'u alevi, %20'si şii inançlıdır.
Kürtler	Kökenlerinin Fars olduğu tahmin edilen nüfusunun Güneydoğu Anadolu'da yoğunlaştığı halktır. Nüfusları 8 ila 11 milyon arasında olduğu tahmin edilmektedir. Kürtlerin çoğu şafi mezhebinden olup alevi ve hanefi olanları da mevcuttur.
Zazalar	Kökenlerinin İrani-Farsi olduğu görüşü ağır basan ve Orta Fırat bölgesinde yoğunlaşan ve kendine özgü bir dil konuşan halktır. Nüfusları, 1-2 milyon civarındadır. Zazaların büyük kısmı Alevi olup şafi ve hanefi olanları da mevcuttur.Osmanlı zamanında Dersim olarak tanımlanan bölgede (Tunceli, Erzincan, Bingöl, Elazığ civarı) yoğunlaşan nüfusa sahiptirler.
Çerkezler	18. yüzyılda Rus istilasından kaçarak Türkiye'ye göçmüş olan ve günümüzde daha çok Türkçe konuşan Kafkasyalı halklar topluluğudur. Nüfusları 1-2 milyon civarındadır. Büyük çoğunluğu Hanefi olup Şafi olanları da vardır. Türkiye'de Çeçen, İnguş, Lezgi, Abaza (Karaçay-Balkarlar-Nogaylar hariç) gibi grupların hepsi Çerkez adı altında dikkate alınır.Osmanlıya yardım ettikleri nedeniyle yurtlarından tehcir edilerek Anadolu'ya sürülmüşlerdir. Dağınık olarak yaşamakla birlikte Doğu Marmara (Kocaeli, Sakarya, Düzce) ve Orta Karadeniz (Samsun ve Amasya)'de daha yoğundurlar.
Lazlar	Doğu Karadeniz'in yerli halkı olan Lazların nüfusu 500 bin kadardır. Tümü Hanefidir. Türkiye'nin kuzeydoğusunda, Doğu Karadeniz Bölgesinde, Artvin'in Hopa, Arhavi, Borçka ilçeleri ve Rize'nin Fındıklı, Ardeşen, Pazar, Çamlıhemşin ilçelerinde; 93 Harbi olarak bilinen 1877-1878 Osmanlı-Rus savaşından dolayı Batum, Hopa ve Arhavi'den göç ederek yerleştikleri Gölcük, Yalova, İzmit, Kocaeli, Sapanca, Düzce, Akyazı, Akçakoca gibi yerlerde yaşamaktadırlar.
Araplar	Hatay'dan başlamak üzere Güneydoğu Anadolu'da yoğunlaşan ve nüfusu 850 bin -1 milyon civarı olan halk. Çoğu Alevi olup Şafi ve Hanefi olanları da vardır. Alevi kökenlilerin Araplaşmış Türkmen toplulukları olduğu düşünülmektedir.Türkiyedeki Arapların çoğu Alevidir. Akdeniz Bölgesi'nde başlıca Hatay olmak üzere Adana ve Mersin civarında yaşarlar. Sunni Araplar ise Şafi mezhebindendir ve Mardin-Midyat, Nusaybin, Gercüş, Kızıltepe, Savur; Siirt; Urfa-Harran, Akçakale, Viranşehir, Hilvan, Silvan; Bitlis civarında yaşarlar. Alevi Araplarla Sunni Arapları farklı etnik grup olarak da değerlendirilebilir ki aralarında tarihi ve kültürel bağlılık yoktur. Alevi Araplar 500,000 nüfusa sahip iken Sunni Araplar 300 bin civarındadır
Boşnaklar	Osmanlı Devleti'nin yıkılmasıyla Balkanlar'dan göç eden ve daha çok Türkçe konuşan müslüman bir halktır. Nüfusları 500 bin - 1 milyon civarında olduğu tahmin edilip Marmarada yoğunlaşmaktadır. Tümü Hanefidir.Osmanlı döneminde müslümanlığı kabul eden Boşnaklar, Osmanlıların Balkanlardan çekilmek zorunda kalmalarıyla, Kosova, Makedonya, Sancak, Hersek ve Bosna'dan çeşitli zamanlarda göçmüşlerdir.
Arnavutlar	Osmanlı devletinin yıkılmasıyla Balkanlar'dan göç eden ve günümüzde daha çok Türkçe konuşan müslüman bir halktır. Nüfusları 500 bin civarında olduğu tahmin edilip Marmarada yoğunlaşmaktadır. Çoğu Hanefi olmakla birlikte Alevi inançlı Arnavutlar da azımsanmayacak kadar çoktur.1914 yılına kadar Makedonya çevresinden göçmüşlerdir. Daha sonra Türkiye'deki Arnavutların çoğu Türkiye-Yunanistan Nüfus Mübadelesi kapsamında Türkiye'ye Güney Epir'den ve Ege Makedonyası'ndan gönderilen Tosklardan oluşurken, II. Dünya Savaşı sonrası Yugoslavya'dan (bugünkü Kosova ve Kuzey Batı Makedonya) Yugoslavya'lı Türklerle birlikte göç ederek gelen topluluk ise Geg'tir.
Romenler	Hindistan kökenli olduğu düşünülen Romenler, Türkiye'ye yayılmış durumdalar. Nüfusları 600 bin civarındadır. Hanefi müslümandırlar.
Gürcüler	Kökenleri Güney Kafkasyaya dayanan müslüman Gürcüler, Doğu Marmarada ve Karadeniz bölgesinde yoğunlaşmaktadır. Hanefi müslümandırlar. 700 bin civarı nüfusları vardır.Ordu, Giresun ve Artvin başta olmak üzere Gölcük, Yalova, İzmit, Kocaeli, Sapanca, Düzce, Akyazı, Akçakoca gibi yerlerde yaşamaktadırlar.
Ermeniler	Lozan Antlaşmasına göre azınlık sayılan ve 70 bin civarında nüfusları olan bir halktır. İstanbul'da yaşamaktadırlar.
Rumlar	Lozan Antlaşmasına göre azınlık sayılan, 5 bin civarında nüfusları olan Rumca konuşan halktır. İstanbul'da yaşamaktadırlar.
Yahudiler	Lozan Antlaşmasına göre azınlık sayılan ve 22 bin civarı nüfusu olan Musevi topluluktur. Büyük çoğunluğu İstanbul'da yaşamaktadır.
Süryaniler	Kökenleri Asurlara dayandığı tahmin edilen ve hristiyanlığın bir mezhebine tabi olan Anadolu halkıdır.Süryaniler, ataları Asurilerden oluşan Ortadoğu'da yaşayan Semitik bir hristiyan halktır. Anayurtları Mezopotamya çevresi olan Süryanilerin nüfusu 17 bin kadar olup 15 bin'i İstanbul'da yaşamaktadır.
Polonezler	İstanbulda yaşayan Polonya kökenli küçük bir halk. Polonezköy, bu Polonyalı ailelerin kurduğu tek köydür. 6000 nüfusa sahiptirler.
Hemşinliler	Kökenleri Anadoluya dayanan ve Ermenice'ye yakın bir dil konuşan müslüman halktır. Hanefi müslümandırlar.Rize’nin Çamlıhemşin ve Hemşin ilçelerinde büyük oranda, Çayeli, Pazar, Fındıklı, Hopa ilçelerinin iç bölgelerinde yaşarlar. 44 bin civarında nüfusları var.
Sudanlılar	Osmanlı döneminde Afrika içlerinden Anadoluya gelmiş nüfusları 5 bin civarında olan Afro-Türk halk. Hanefidirler. Büyük şehirlerde yaşamaktadırlar.
Nasturiler	Güneydoğu Anadolu'da yaşayan dinsel kökenli etnik bir halktır. Bin civarında nüfusları vardır.
Keldaniler	Güneydoğu Anadolu'da yaşayan dinsel kökenli etnik bir halktır. 10 bin civarında nüfusları vardır.
Bahailer	Güneydoğu Anadolu'da yaşayan bir halktır. Bin civarında nüfusları vardır.
Pontuslar	Doğu Karadeniz'de yaşayan Rumca konuşan ve hristiyanlığa inanan nüfusu 1000 civarında olan bir halktır. Daha çok dağlık kesimde yaşarlar.
Makedonlar	Osmanlı'nın Makedonya'yı kaybetmesiyle oralardan göçmüş ve kendini Makedon olarak tanımlayan halktır. Nüfusları 200 bin kadar olup çoğunluğu Trakya ve İstanbul'da yaşamaktadır.
Yezidiler	20 bin civarında nüfusları olan etnik grup. Kökenleri Güneydoğu Anadolu bölgesindedir.
Malakan	Slav-Rus kökenli olan Kars civarında yaşayan bir halktır. Nüfusu 100'dür.