LONCA TEŞKİLATI

Lonca Teşkilatı

Geleneksel Osmanlı idari sisteminde yerel kamu hizmeti niteliği taşıyan işleri yürüten bir kurum. Mesleki gruplaşmalardan doğan loncalar, hiyerarşik yapıda örgütlenmiş esnaf birlikleri olup bir bakıma yerel sivil toplum örgütleridir . Loncalar sayesinde esnaf idarede söz sahibi olmuştur . Loncanın başında bulunan esnaf şeyhi veya esnaf kethüdası, esnaf tarafından seçilir ve kadı tarafından sicile kaydedilirdi.

  Geleneksel Osmanlı idari sisteminde yerel kamu hizmeti niteliği taşıyan işleri yürüten bir kurum. Mesleki gruplaşmalardan doğan loncalar, hiyerarşik yapıda örgütlenmiş esnaf birlikleri olup bir bakıma yerel sivil toplum örgütleridir . Loncalar sayesinde esnaf idarede söz sahibi olmuştur . Loncanın başında bulunan

Osmanlılar ile ilgili olarak aşağıdaki başlıkları kullanarak bilgi alabilirsiniz.
...Tümünü okumak için linke tıklayınız.

esnaf şeyhi veya esnaf kethüdası, esnaf tarafından seçilir ve kadı tarafından sicile kaydedilirdi.

Görevleri

Loncaların görevlerini belli başlı iki noktada toplamak mümkündür. Bunlardan birincisi, üyelerin mesleki etkinliklerini denetlemek ve düzenlemektir. Burada loncalar üretim sürecini, ürünün kalitesini gözetim altında tutmuşlar, fiyatların saptanmasında rol oynamışlar, üyeleri arasında anlaşmazlıkları çözümlemişler ve müşteri ile olan anlaşmazlıklarla ilgilenmişlerdir. Loncaların bu faaliyetleri içe dönük, kendi üyeleri ile ilgili faaliyetlerdir. İkinci tür görevlerinde ise loncalar merkezi idare ile halk arasında aracılık rolü yapmışlar ve merkezi idarenin taşra temsilcilerine yardımcı olmuşlardır. Lonca şeyhleri hükümet emirlerini halka aktarmışlar, bunlara uyulup uyulmadığını izlemişler, önceden saptanan ve tüm loncaların sorumlu tutulduğu toplam vergi miktarını üyeler arasında paylaştırmışlar ve bunları toplamışlardır .

Amaçları

Loncalar bir takım kuralların uyulmasını da sağlamaktaydılar. Bu kuralları aşağıdaki gibi sıralamak mümkündür;

Üretimde uygulanacak kuralları belirlemek ve geçerli kılmak,

Hammadde temin ve dağıtımını adalet üzerine yapmak,

Terk-i edeb edenleri tenbih ve te'dib etmek,

Hamdest olanların mutadınca haklarından gelmek.

Yaptırımları

Loncalar disiplini sağlayıcı cezalarıda üyelerine vermekten çekinmemiştir. Loncalar tarafından verilen disiplini sağlayıcı cezalar günümüzde de çok sık karşılaştığımız

Kadı, İslam hukukunda yargıca verilen ad. Şer-i esaslara göre davaları ve uyuşmazlıkları çözmekle görevli olan kişi.

Kadılar veliy-ül-emr tarafından tayin edilirdi. Batılılaşma yolundaki değişmelerden sonra, laik yargı organları kurulmuştur. Bunu sonucunda yargı, İslami ve laik olmak üzere ikiye ayrılmıştır. Kadılık, Cumhuriyetten sonra tamamen laik hukuk sistemine geçilerek yürürlükten kaldırılmıştır.

Tarihçesi

Osmanlı Devletinin kurucusu Osman Gâzi, Selçuklu kânunlarına göre kazânı
...Tümünü okumak için linke tıklayınız.

tüketici haklarının korunmasına dönük uygulanan yaptırımları kapsamaktaydı. Örneğin kusurlu mal satarak kâr elde eden bir esnaf sattığı maldan sağladığı kazancı iade etmenin yanında, ayrıca maddi tazminat ödemekle de yükümlü tutulmuştu. Loncaların bazı yaptırımları aşağıdaki gibidir.

Öğüt verme: Esnaf ahlakına aykırı davranışlarda bulunanların çağrılarak nasihatta bulunulması.

Cereme (cerime): Satış veya mübadelelerinde usule aykırı davrananlar, ayıplı mal satanlar, haksız kazancı nakden veya aynen iade etmenin yanında, ikramlar yaparak masrafa girip bir nevi maddi tazminat sayılabilecek “cereme” öderlerdi.

Dükkan kapatma: Geleneklere aykırı davranmakta ısrar ederek tekrar edenler, bilerek ayıplı mal satanlar lonca kararı ile teamülen 3 günü geçmeyen dükkan kapama cezasına maruz kalırdı.

Dayak cezası: Uygulanmasından ziyade korkutucu nitelikte olduğu, örgütlerin

Tüketici hakları, herhangi bir mal veya hizmeti satın alan kişinin kanunen sahip olduğu haklar. Bu konudaki mevcut yasal düzenlemelerin yanısıra, Tüketiciyi Koruma Derneği gibi çeşitli kurum ve kuruluşlar da tüketici haklarını korumak ve tüketicileri bilinçlendirmek konusunda çalışmalar yapmaktadır.
...Tümünü okumak için linke tıklayınız.

kethüda odalarının duvarlarına asılı falaka değneklerinin bulundurulmasından anlaşılmaktadır.

Sosyal ve ekonomik dışlama: Islah olmayanlara uygulanan en ağır cazalardan biridir. Haklardan mahrum etmekle beraber, esnaf sandıklarından faydalandırılmaması, lonca dışıymış gibi muamele görmesidir. Bu cezalandırma ıslah olmayan ve kusur suçunda ısrarlı olan esnafa uygulanırdı.

Esnaf teşkilatından çıkarma: Hile ve geleneklere uymamayı adet haline getirenlere, hırsızlık, namusa göz koyma ve adam öldürme gibi ağır suç işleyenler loncadan kovulurdu.