Pusula neden kuzeyi gösterir?
Dünya’da iki tür kuzey
vardır, Gerçek Kuzey ve Manyetik Kuzey. Manyetik Kuzey nedeniyle Dünya dev bir
mıknatıs çubuğu gibi davranır. Bu devçubuğun kuzey-güney doğrultusundaki alanı
serbest haldeki mıknatısların aynı doğrultuya yönelmesine yol açar. Pusulalarda
da mıknatıslı minikmetaller kullanıldığından, bunları yere paralel halde
tuttuğumuzda buminik metal çubuklar kuzey-güney doğrultusunu gösterirler. Gerçek
ya da harita kuzeyiyle Manyetik Kuzey arasındaki farka “manyetik fark” denirve
bu fark çok küçüktür. Birkaç derecelik fark, haritadan pusula yardımıyla yön
bulurken hesaba katılır.
Pusula Nasıl Kullanılır ?
Pusulamız manyetik bir alet
olduğu için çevresindeki metal cisimlerden etkilenebilir. Pusulanın çevresindeki
metal saatlerin, çanta askılarının, yüzüklerin, arabaların; cep telefonu,
bilgisayar, televizyon gibi manyetik alan yayan aletlerin pusulamızı
şaşırtacağınıi bilmeliyiz. Bu nedenle bu cisimlerden uzak bir şekilde pusulamızı
kullanmalıyız.
Pusulamızla yön bulmamız için öncelikle Kerteriz almayı
öğrenmemiz gerekecek. Kerteriz; basit olarak manyetik kuzey ile hedefimiz
arasındaki açıdır. Eğer elimizde gideceğimiz hedefi gösteren bir harita varsa
Kerteriz almak için bu haritayı kullanabiliriz. Bunun için Silva 1-2-3 yöntemini
kullanırız. Nasıl mı?
Haritamızı yatay bir satıh üstüne koyalım. Bulunduğumuz nokta ile gideceğimiz
noktayı hayali bir çizgi ile birleştirelim. Pusulamızın uzun kenarını, hayali
hedef çizgimizin üzerine gideceğimiz noktayı gösterecek şekilde koyalım.
Pusulanın bileziğini; içindeki çizgiler haritanın düşey çizgileri ile paralel
olana kadar çevirelim. Hedef açısı okuma noktasından okuduğumuz açı bize
kerteriz açımızı verecektir.
İşte şimdi açımızı öğrendik. Böylece gideceğimiz yöne rahatlıkla
gidebiliriz.
Pusulamızı haritadan kaldıralım ve yere paralel olarak tutalım. Bilezikteki
kuzeyle, pusulanın kuzeyi çakışıncaya kadar etrafımızda dönelim. Bundan sonra
pusulanın hareket yönü gideceğimiz yönü göstermektedir. Unutmadan, kerteriz
açısını aklınızda tutmanızda fayda vardır. Çünkü bileziğin kazara dönmesi
açınızı kaybetmenize yol açar.
Yukarıda, elimizde harita olduğunda
yapacağımız işleri anlattık. Peki, eğer elimizde bir harita yoksa ne yapacağız?
Gelin hep beraber kısaca bu konuya değinelim.
Elimizde harita olmadığında, gideceğimiz hedefi arazide görebiliyorsak, o
zaman hedefin kerteriz açısını şu şekilde belirleriz. Pusulamızın gidilen ok
yönünü hedefe doğru tutarız. Pusula bileziğini, kırmızı ok pusulanın manyetik
kırmızıi ucuyla çakışana kadar çeviririz. Gidilen ok yönünde okuduğumuz açı
değeri bizim kerteriz açımızdır.
İşin bu teorik kısmı basit olsada arazide
bir hedefe giderken elimizde devamlı pusulayı tutamayız. Bunun için hedefimize
giderken yol üzerindeki daha yakın noktaları birer alt hedef olarak
belirlemeliyiz. İlk önce onlara ulaşmamız, daha sonra ana hedefe ulaşmamız
gerekecektir.
Mesela bir tepeye ulaşmak istiyoruz ve önümüzde bir göl var. Gölün
karşısındaki herhangi bir nesneyi örneğin bir evi alt hedef veya ara kerteriz
noktası olarak belirleriz. Eve ulaştığımızda tepeyi göremesek bile kerteriz
açısını bildiğimiz için doğru yönde tepeye dogru ilerleyebiliriz.
Pusulanın Özellikleri
1. Dönebilen mıknatıssal iğne,
kuzeyi gösteren ucu kolay görülmesi için diğerinden farklı (örneğin kırmızı)
renkte olur.
2. Döner kapsül, içi sıvı doludur ve pusula iğnesi bulunur.
Kapsülün görevi iğnenin titreşmesini azaltarak daha doğru okuma
sağlamaktır.
3. Kapsül çevresindeki bilezik, üzerinde 0-360 arasında
dereceler işaretlenir.
4. Yön oku ve ona paralel meridyen çizgileri, iğnenin
altında yer alır ve kapsül ile beraber döner.
5. Referans çizgisi, açı
buradan okunur.
6. Pusula tabanının dikdörtgen şeklinde ve şeffaf olması,
Gidilecek Yön Oku bulunması ve kenarının uzun olması kullanımı
kolaylaştırır.
7. Cetvel, metrik ve inç olarak işaretlenmiş. Kısa mesafe
ölçümlerini kolaylaştırır.
Pusulanın Ek özellikleri
1. Ayna kerteriz almanızı kolaylaştırır, ayrıca
acil durumlarda sinyal vermek ve ışın odaklamak için kullanılabilir.
2.
Ayarlanabilir bir mıknatıssal sapma oku. Kolayca ve güvenilir bir şekilde
mıknatıssal sapmayı düzeltmenize yarar. Pusula fiyatını çok arttırmakla beraber
kullanmanız gerektiğinde çok mantıklı bir yatırım olduğunu anlarsınız.
3.
Klinometre (eğimölçer) , arazideyken yamacın eğimini ölçmenize yarar.
4.
Büyüteç, haritada iş içe geçmiş işaretleri okumayı kolaylaştırır.
5. Romer
cetvelleri. 1:25 000 başta olmak üzere çeşitli ölçekler için hazırlanmış bu
cetveller haritada koordinat okuma – işaretleme işlemlerin hızlı ve doğru
yapmanızı sağlar.
6. Pusula taşıma ipi, sadece taşımak için değil haritadan
mesafe ölçmek için kullanılır.
7. Su terazisi ve gece aydınlatması bazı özel
amaçlı pusulalarda bulunur.
Pusula Çeşitleri
Doğada kullanılan modern pusulaların
çeşitleri standart plaka (a), aynalı (b), askeri (d) ve kutu(prismatik) (c)
olarak sıralanabilir. Askeri tip ve kutu pusulalar doğa sporcusunun ihtiyaç
duymadığı kadar hassas ölçüm yapabilirler, bu sebeple biraz daha kullanımları
daha karmaşıktır. Çoğu kişinin ihtiyacı standart ya da aynalı pusulalardır.
Oryantiring yapmak için ise en kullanışlı model parmak pusulalardır (e).
Haritaya takılan ataç pusulalar (f) temel oryantiring için uygundur; tek başına
veya yedek olarak taşınabilir.
http://www.hakkinda-bilgi-nedir.com/pusula-neden-kuzeyi-gosterir-nedir+pusula-neden-kuzeyi-gosterir-hakkinda-bilgi
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder