OSMANLI AŞİRET KAYITLARI

OSMANLI AŞİRET KAYITLARI

  

TÜRK BİLİM DÜNYASININ YAYINLARI

KILIÇLI / KILINÇLI AŞİRETİ: ‘Türkmen Ekrad Taifesinden’
HERKİ / HENKİ / ERİKİLİLER AŞİRETİ: ‘Türkmen Ekrad Taifesinden’
KARACA KÜRD AŞİRETİ: ‘Konar-Göçer Türkmen Taifesinden’
DÖGER / DÖGERLÜ AŞİRETİ: ‘Türkmen Ekrad Taifesinden’
CANBEKLÜ / CANBEGAN / CİLİAN-BEĞLİ / CANBEĞLİ AŞİRETİ:
‘Konar-Göçer Türkmen Ekradı Taifesinden’
KARA-ULUS AŞİRETİ: ‘Konar-Göçer Ekrad Taifesinden’
KARAKEÇİLİ AŞİRETİ: ‘Türkmen Yörükanı Taifesinden’
KOÇGERİ / KOÇGİRİ AŞİRETİ: ‘Ekrad Taifesinden’
Bu aşiretlerle ilgili dikkate değer bir kaç nokta daha mevcuttur:
1. Herki ismi aynı zamanda Kürt dillerinden bir tanesinin adıdır. Kürtçe dediğimiz dil aslında daha çok bir siyasi tanımdır, ve genellikle Kurmanci dili için kullanılır. Kurmanci genellikle Türkiye’deki Kürtlerin konuştuğu dildir. Sorani ise, Kuzey Irak’ta konuşulan Kürt dillerinden dir. Herki de Hakkari bölgesinde konuşulan Kürt dillerinden bir tanesidir. Kurmanci, Sorani, Herki ve diğer Kürt diller sıklıkla basitçe ‘Kürtçe’ denilir. Hatta bazılar bunları ‘Kürtçe’nin lehçeleri’ olarak görür. Ancak, Kürtçe (yani Kurmanci) bilen bir Diyarbakırlı bana ‘Hakkari’de konuşulan Kürtçe’yi ben anlayamiyorum, o farklıdır‘ dediğine göre, bu dilleri lehçe olarak görmek ne kadar doğrudur bilemiyorum. Sonuç olarak, bu açıdan Herki aşiretinin ‘Türkmen Ekrad’ olarak sınıflandırılması ilginçtir.
2. Karaca Kürt Aşireti ise Türkmen aşiretidir ama, adında ‘Kürt’ kelimesi geçiyor. Böyle bir adlandırmayı açıklayacak tezlerden biri Kürtler Türk kökenli olmalarıdır, yani Kürtlerin bir Türk boyu olduklarıdır. Bir başka ve muhtemelen daha doğru bir görüş de Osmanlı döneminde Kürt kelimesinin konar-göçer kavimleri ırka bakmaksızın tarif etmek için kullanıldığıdır.
3. Canbeğli aşireti aslen olarak Dicle dolaylarından gelen bir aşirettir, fakat Konya’nın Cihanbeyli ilcesine göç ederek, adlarını ilçe’ye vermişlerdir. Cihanbeyli ilçesinde yoğun sayıda Kürt yaşadığı bilinmektedir. Osmanlı arşivlerinin kökenlerini ‘Türkmen Ekrad’ göstermesi dikkat çekicidir.
4. Kara-Ulus Aşireti de Kerkük ve Kuzey Irak dolaylarında yerleşmiş, adını Kara-Ulus boyundan almış Türkmen kabiledir (6). Fakat bu kez sadece ‘ekrad’ olarak tanımlanmıştır. Aynı zamanda, Kuzey Irak’ta Kara-Ulus adında bir Kürt aşireti de varmış (5). Bu durum da Türk-Kürt akrabalığının bir göstergesidir.
5. Karakeçili aşireti Türkiye’de Çorum ve Manisa dolaylarında bulunan bir Türkmen aşiretidir. Adlarını Karakeçili kilimlere vermişlerdir. Aynı zamanda Karakeçili aşiretinin bir kısmı Urfa-Siverek dolaylarında yerleşmişlerdir, ve Kürtçe konuşurlar. Benzer bir durum Avşar aşiretinde var: Kars’taki Avşarlar Kürtçe konuşurken, Kayseri’deki Avşarlar Türkçe konuşurlar. Yani, buradan çıkaracağımız sonuç, Türkiye’de her Türkçe konuşanın soy olarak Türk olmadığı gibi, her Kürtçe konuşanda soy olarak Kürt değildir.
6. Koçgiri aşireti ise sadece ekrad olarak tanımlanmıştır; kökenleri ise, bir tartışma konusudur. Koçgiri aşireti Alevi bir aşirettir. Sivas-Erzincan-Tunceli bölgesinde yayılmışlardır. Yazar M. Şerif Fırat, Koçgiri aşiretinin Kanuni Süleyman zamanında İran’dan Sivas-Zara bölgesine gelen Alevi Türkmenleri olduklarını yazar. Fakat, dil olarak Dimili (Zazaca) konuşurlar ve Cumhuriyet zamanında isyan dahi etmişlerdir. Kürt yazarlar, Zazaları Kürt saydıklarından dolayı, Koçgirilere Kürt soylu gösterirler. Fakat benim şimdiye kadar tanıştığım Sivaslı veya Tuncelili Aleviler, dil olarak Zazaca konuştuklarına rağmen, Türkmen oldukları konusunda israr ederler. Kim doğrudur ben şahsen bilemiyorum – Kürtçe konuşan Alevilerin (veya başka bir deyimle Alevi Kürtlerin) etnik kökeni şiddetli bir tartışma konusudur, ve sık sık siyasete alet ediliyor. Ben konuyu daha bilgili araştırmacılara bırakiyorum.
KAYNAK:http://users.ece.gatech.edu/~alicafer/aslihan