Merak ettiniz mi bilmem. Çatal niye solda, biçak niye sagda olur? Peçete niye sol tarafta olmalidir? Eger bu merasimden bir sey anlamayanlardansaniz ve sol elinize aldiginiz çatal agzinizi bulana kadar bosaliyorsa dikkat edin; hor görülür, zor doyarsiniz.
Ötekilestirme edebiyati -yani “ötekiyat”- nerden geldigi bilinmeyen gayri fitri kurallar koyarak kendi elit sinifini yaratir. Ya da kendini elit gören ve bu payeyle öteki üzerinde üstün haklari –yönetmek gibi- oldugunu iddia eden her sinifin bir ötekiyati vardir. Iste yemek adabini(?) bu söylemlerden biri olarak görüyorum.
Önce su sol elle yeme isine bir gelelim.
Dünyanin hemen her yerinde tokalasmak bir selam göstergesi olarak vardir. Hatta hemen her yerde bu sag elle yapilir. Çünkü beserin ekserisi sag elini kullanir. Sag el silah elidir. Tokalasmanin kökeni suna dayanir: “bak bende silah yok, yani benden sana zarar gelmez selamet gelir.” Diyeceksiniz bunun yemekle ne alakasi var. Eger elini yikamayan bir toplumun parçasiysaniz ve tokalastiginiz kisiler de öyleyse sag elle yemek yemezsiniz herhalde. Taharet olmadigi için sol elden çekinmenin bir anlami da kalmiyor tabii ki.
Yukaridaki meseleyi idrak edince peçete meselesi de kendiliginden anlasiliyor. Tabii çatal biçak olayi da hemen hemen ayni sebeplere müstenit. Yemege dokunmadan parçalama ve yeme merasimi buradan çikiyor yani. Bu diyara gelisi de mukallit ma(a)rifeti.
Gelelim isin ‘öteki’cesine, yani bizcesine. Bir kere eller yemekten önce ve sonra yikanir. Temiz elle yemek yemenin de kimseye bir zarari olmaz. Sunu da söylemeden geçmeyelim. Bizde yemek çesitliligi açisindan kültür oldukça zengin olsa da yemek, merasime tabi tutulacak kadar kendimizi verecegimiz bir fiil degildir, olmamalidir. Zira yemek için yasamak yerine, yasamak için yemek makbuldür. Tabii az yeme tavsiyesi tutulunca bu kadar merasime gerek kalmiyor. Eli yemege degmeyip göbegi yere degenler herhalde spor olsun diye yapmiyor bu kadar merasimi.
Simdi diyeceksiniz ki, birak elâlem kullansin. Dogrudur. Isteyen istedigi merasimle yer içer. Zaten benim hiddetim bu adaba degil, bundan kendisi gibi olmayanlari ötekilestirme giyotininde infaz etme firsati kotaranlarin adab bilmezligine.
Ötekilerden elitlere gelsin: “Birak boş kalsin eliiim!…”
Alıntı
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder